اگر تا به حال زمانی را در کنار دریا در یک مکان گرمسیری گذرانده باشید، احتمالاً متوجه درختانی زیبا و متمایز شده‌اید که از ریشه‌های درهم برخاسته‌اند و از گل و لای بیرون می‌آیند. اینها حرا هستند. گونه‌های درختچه‌ای و درختی که در کنار سواحل، رودخانه‌ها و مصب رودخانه‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می‌کنند. مانگروها یا همان حرا به طرز قابل توجهی سرسخت هستند. آنها در آب تا 100 برابر شورتر از سایر گیاهان زندگی می‌کنند. آنها با وجود سیل دو بار در روز توسط جزر و مد اقیانوس، رشد می‌کنند. درختان حرا در جایی که زمین و آب به هم می‌رسند، بار سنگین طوفان‌های اقیانوسی را تحمل می‌کنند. آنها می‌توانند آب شور را نمک زدایی کنند. مانگروها شرایط مساعدی را برای دیگر گونه‌ها ایجاد می‌کنند و همراه با این گونه‌ها، به تدریج یک اکوسیستم کامل را می‌سازند.
تنوع گونه‌ها در جنگل‌های حرا
80 گونه توصیف شده از حرا وجود دارد که 60 گونه از آنها منحصراً در سواحل بین خطوط جزر و مد زندگی می‌کنند. درختان حرا زمانی سه چهارم از سواحل استوایی جهان را پوشش می‌دادند و آسیای جنوب شرقی میزبان بیشترین تنوع بود. تنها 12 گونه در قاره آمریکا زندگی می‌کنند. حرا از نظر اندازه از بوته‌های کوچک تا غول های 60 متری متنوع هستند.
جنگل‌های حرا و مقابله با آب شور
آب شور می‌تواند گیاهان را بکشد. برخی از گونه‌های درختان حرا نمک را از طریق غدد موجود در برگ‌های خود دفع می‌کنند. این برگ‌ها که با کریستال‌های نمک خشک پوشیده شده‌اند، اگر آنها را مزه کنید، طعم شوری را به خوبی احساس خواهید کرد. راه حل دیگری توسط برخی دیگر از گونه‌های حرا استفاده می‌شود، تغلیظ نمک در برگ‌های مسن یا پوست درخت است. هنگامی‌که برگ‌ها می‌ریزند یا پوست درخت می‌ریزد، نمک ذخیره شده با آنها همراه می‌شود.
جنگل‌های حرا و ذخیره آب شیرین
مانند گیاهان بیابانی، حرا نیز آب شیرین را در برگ های ضخیم آبدار ذخیره می‌کند..موهای کوچک روی برگ‌های گونه‌های دیگر باد و نور خورشید را منحرف می‌کنند که از طریق منافذ کوچکی که گازها در طول فتوسنتز وارد و خارج می‌شوند، از دست دادن آب را کاهش می‌دهد. در برخی از گونه‌های حرا، این منافذ ریز در زیر سطح برگ، دور از باد خشک و خورشید قرار دارند.
سیستم ریشه‌ای جنگل حرا
برخی از ریشه های پایه درختان حرا از تنه و شاخه‌های پایینی منشعب می‌شوند و حلقه می‌زنند. برخی دیگر، ریشه‌های تخته‌ای موج دار و پهن هستند که از تنه خارج می‌شوند. ریشه‌های هوایی پایه درخت را گسترش می‌دهند و سیستم ریشه‌های کم عمق را در خاک نرم و سست تثبیت می‌کنند. علاوه بر پشتیبانی ساختاری، ریشه‌های هوایی نقش مهمی‌در تامین اکسیژن برای تنفس دارند. هزاران منافذ تنفسی به اندازه سلول، در پوست و ریشه درختان حرا وجود دارد که آنها را از غرق شدن نیز مصون نگه می‌دارند.
چرا جنگل حرا مهم و ضروری است
زیستگاه حیاتی
حرا زیستگاه ضروری برای هزاران گونه است. بسترهای علف دریایی سد بیشتری برای گل و لای ایجاد می‌کنند که می‌تواند صخره‌ها را خفه کند. صخره‌ها نیز علف دریایی در برابر امواج اقیانوس محافظت می‌کنند. بدون جنگل های حرا، این اکوسیستم فوق العاده از بین می‌رود.
جنگل‌های حرا همچنین زمینه مناسبی برای پرورش بسیاری از ماهی‌ها، میگوها، خرچنگ‌ها و سایر صدف های جهان را فراهم می‌کنند. بسیاری از گونه‌های ماهی تازه متولد شدده در میان ریشه‌های حرا پناه می‌گیرند، به دنبال علوفه در بستر علف‌های دریایی رفته و در بزرگسالی مسیر اقیانوس را می‌پیمایند. تخمین زده می‌شود که 75 درصد از ماهیان تجاری صید شده مدتی را در جنگل‌های حرا می‌گذرانند یا به شبکه‌های غذایی وابسته هستند که میتوان آنها را در این جنگل‌های ساحلی ردیابی کرد.
خانه بسیاری از گونه‌ها
این جنگل‌های ساحلی مکان‌های اصلی لانه‌سازی و استراحت صدها پرنده ساحلی و گونه‌های پرندگان مهاجر به همراه گونه‌های در حال انقراض هستند.
همانطور که برگ‌ها پوسیده می‌شوند، مواد مغذی را برای بی مهرگان و جلبک‌ها فراهم می‌کنند. آنها به نوبه خود بسیاری از موجودات کوچک مانند پرندگان، اسفنج‌ها، کرم‌ها، شقایق‌ها، چتر دریایی، میگو و ماهی های جوان را تغذیه می‌کنند.
آب تمیز و شیرین
جنگل‌های حرا هم از اکوسیستم‌های آب شور و هم از اکوسیستم های آب شیرین محافظت می‌کند. سیستم‌های پیچیده ریشه حرا، نیترات و فسفات‌هایی را که رودخانه‌ها و نهرها به دریا می‌برند، فیلتر می‌کند. آنها همچنین از نفوذ آب دریا به آبراه‌های داخلی جلوگیری می‌کنند. ریشه‌های آنها رسوبات را نگه می‌دارد که فرسایش را کاهش می‌دهد و منجر به کیفیت بهتر آب می‌شود به طور شگفت انگیزی، هم صخره‌های مرجانی و هم بستر علف‌های دریایی به توانایی تصفیه آب جنگل‌های حرا مجاور برای شفاف و سالم نگه داشتن آب متکی هستند.
بهبود کیفیت هوا
جنگل‌های حرا مقادیر انبوهی از انتشار دی‌اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای را از اتمسفر جذب می‌کنند و سپس آنها را برای هزاران سال در خاک‌های پر از کربن خود به دام می‌اندازند و ذخیره می‌کنند. این کربن مدفون به عنوان “کربن آبی” شناخته می‌شود زیرا در زیر آب در اکوسیستم های ساحلی مانند جنگل های حرا، بسترهای علف های دریایی و باتلاق های نمکی ذخیره می‌شود
منابع ثروت ساز برای انسان
جنگل‌های حرا بسیاری از منابعی را فراهم می‌کنند که مردم ساحلی برای بقا و امرار معاش به آن وابسته هستند. در هنگام جزر، مردم می‌توانند برای جمع‌آوری صدف‌ها، صدف‌ها، و میگو از پهنه‌های جزر و مدی عبور کنند.
توسعه فناوری نمک‌زدایی با الهام از جنگل‌های حرا
محققان با بودجه اتحادیه اروپا، از جنگل‌های حرا به عنوان منبع الهام خود برای مقابله با مشکل تخریب زمین و کمبود آب در مناطق ساحلی در مدیترانه استفاده کرده‌اند. آنها با بررسی نحوه جذب نور توسط گیاهان، نحوه استفاده از مویینگی برای مکیدن آب و چگونگی تنظیم دما یا جذب رطوبت از هوا توسط برخی ارگانیسم‌ها، فناوری فعلی ثابت خورشیدی را بهبود بخشیدند.
از طریق فرآیند تبخیر و متراکم شدن توسط نور خورشید، میتوان آب مقطر را از آب شور تولید کرد. از طریق این فناوری نوآورانه، میتوان از آب شور برای رشد محصولات زراعی استفاده کرد و همچنین می‌تواند برای احیای زمین در مناطقی که دیگر مولد نیست نیز استفاده شود. علاوه بر آب بازیافتی برای آبیاری، نمک خوراکی نیز میتوان از این فناوری بدست آورد.
نتیجه
با این حال، علیرغم فواید و تأثیرات زیست محیطی شناخته شده، حرا همچنان با تهدید قریب الوقوع تخریب ناشی از اقدامات انسانی مواجه است. طمع انسان همچنان اکوسیستم‌های حرا را ویران می‌کند. اگر ما اکنون مسیرهای فعلی خود را متوقف نکنیم، جنگل‌های حرا ممکن است منقرض شوند. از آسیب ناشی از آلودگی پلاستیک و کشاورزی گرفته تا پاکسازی برای توسعه سواحل، جنگل‌های حرا همچنان با سرعت نگران کننده‌ای از بین می‌روند و این به تغییر رفتار ما بستگی دارد.
منابع:
سوالات متداول
سیستم ریشه درختان حرا چه مزیتی دارد؟
ریشه‌های متراکم درختان حرا به پیوند و ساخت خاک کمک می‌کند. ریشه‌های بالای زمین آنها جریان آب را کند می‌کند. این سیستم ریشه درختان جنگل‌های حرا برای اکوسیستم بسیار ضروری است.
درختان حرا چگونه آب را شیرین سازی می‌کنند؟
سیستم‌های پیچیده ریشه حرا، نیترات‌ها، فسفات‌ها و سایر آلاینده‌ها را از آب فیلتر می‌کنند و کیفیت آب جاری را از رودخانه‌ها و نهرها به محیط دهانه رودخانه و اقیانوس بهبود می‌بخشند.
جنگل‌های حرا از چه نظر برای ادامه حیات زمین اهمیت دارند؟
جنگل‌های حرا یک اکوسیستم فوق العاده را مدیریت می‌کنند. آنها با شیرین سازی آب موجب ادامه حیات بسیاری از گونه‌ها می‌شوند. همچنین خاک را حاصل خیز نگه داشته و ادامه زندگی در سواحل را امکان پذیر می‌کنند.